آسترود ژیلبرتو، خواننده «دختری از ایپانما» در ۸۳ سالگی درگذشت

آسترود ژیلبرتو که اجرای آرام و سکسی او در “دختری از ایپانما”، اولین آهنگی که تا به حال ضبط کرد، کمک کرد تا صدای بوسا نووا برزیلی در دهه 1960 در ایالات متحده به یک صدای محبوب تبدیل شود، روز دوشنبه درگذشت. او 83 سال داشت.

مرگ او توسط پل ریچی، یک نوازنده و یک دوست خانوادگی تایید شد و گفت که خانم. مارسلو پسر ژیلبرتو به او اجازه داده بود تا آن را اعلام کند. وی جزئیات بیشتری ارائه نکرد.

ام‌اس. ژیلبرتو از چهار دهه حرفه ضبط لذت برد، آلبوم هایی را با موسیقیدانان مشهوری مانند گیل ایوانز، استنلی تورنتین و جیمز لاست قطع کرد و همچنین با جورج مایکل و دیگران همکاری کرد. اما بزرگترین موفقیت او با «دختری از ایپانما» به نویسندگی آنتونیو کارلوس جوبیم و وینیسیوس د مورائس و اشعار انگلیسی نورمن گیمبل به دست آمد که او با ساکسیفونیست جاز آمریکایی استن گتز آن را بر روی یک آلبوم خواند.

وقتی خانم ژیلبرتو آن آهنگ را ضبط کرد، او با ژائو ژیلبرتو، خواننده و گیتاریست برزیلی که اغلب از او به عنوان پدر بوسا نوا یاد می شود، ازدواج کرد. در سال 1963، آن دو از ریودوژانیرو به شهر نیویورک سفر کردند، جایی که او قرار بود آلبوم مشترکی را با آقای دکتر ضبط کند. گتز که پیش از این سه آلبوم منتشر کرده بود که جاز را با سامبا و بوسا نووا ترکیب می کرد.

دقیقاً چه کسی ایده مشارکت خانم را داشت. ژیلبرتو، خواننده آزمایش نشده، در آلبومی که بعداً با نام «Getz/Gilberto» منتشر شد، نامشخص است. برخی به تهیه کننده آن، کرید تیلور، اعتبار می دهند. دیگران به خانم احترام می گذارند. ژیلبرتو خود خواننده به همسرش اعتبار می دهد.

خانم “در حین تمرین با استن.” ژیلبرتو در مصاحبه‌ای در سال 2002 برای وب‌سایت رسمی‌اش گفت: «ژوآئو به طور اتفاقی از من خواست که به آن ملحق شوم و یک گروه کر را به زبان انگلیسی بخوانم، بعد از اینکه اولین گروه کر را به زبان پرتغالی خواند.»

او ادامه داد: «استن بسیار پذیرا بود، در واقع بسیار مشتاق بود. هرگز فراموش نمی‌کنم که وقتی در اتاق کنترل استودیو مشغول گوش دادن به آهنگ تازه ضبط شده بودیم، استن با بیانی بسیار دراماتیک به من گفت: “این آهنگ تو را مشهور می‌کند.”

این کمک کرد که نسخه‌ای از آهنگ که در سال 1964 به صورت تک‌آهنگ منتشر شد، تنها خانم Ms. آواز ژیلبرتو و نه آواز شوهرش. این رکورد با صدای دلنشین او که آن را هدایت می کرد، به رتبه 5 جدول 100 داغ بیلبورد رسید و بیش از یک میلیون نسخه فروخت. این آلبوم برنده جایزه گرمی برای ضبط سال شد، و آلبومی که حاوی آن بود، که شامل یک قطعه آوازی دیگر از خانم. ژیلبرتو سه جایزه گرمی از جمله آلبوم سال گرفت. این اولین آلبوم یک هنرمند جاز بود که این افتخار را کسب کرد و یکی از تنها دو آلبومی بود که تا به حال این کار را انجام داده است. («رودخانه: نامه‌های جونی» اثر هربی هنکاک، بیش از 40 سال بعد، دومین اثر بود.)

«دختری از ایپانما» به یکی از پربازدیدترین آهنگ‌های تاریخ موسیقی پاپ تبدیل شد. این فیلم در بیش از 50 فیلم به نمایش درآمده است که بسیاری از آنها از نسخه اصلی Getz-Gilberto استفاده می کنند.

ام‌اس. صدای نجوا ژیلبرتو، اگرچه از نظر برد و قدرت محدود بود، اما درد و راز واقعی در آن وجود داشت، و همچنین توانایی برانگیختن تصاویر تابستان های تصور شده یا گم شده را داشت. جیمز گاوین، روزنامه‌نگار و نویسنده، در یادداشت‌های مجموعه سال 2001 «آسترود گیلبرت گلد» می‌نویسد: «صدای سست و بی‌تأثیر او مانند برگ بر نسیم کاریوکا شناور بود». تقریباً می شد صدای شکستن موج سواری و گریه مرغان دریایی را در حین آواز شنید.

آقای. گتز فوراً درخواست او را درک کرد. او در سال 1964 به یک روزنامه‌نگار بریتانیایی گفت: «وقتی برای اولین بار آسترود را شنیدم، فکر می‌کردم در صدای او چیزی بی‌گناه و فرومایه وجود دارد – برخلاف این دخترانی که صدای سینه‌شان راک اند رول می‌خوانند».

آواز خواندن او بر تعداد زیادی از هنرمندان بعدی، از جمله ساد، تأثیر گذاشت. تریسی تورن، از دو نفر همه چیز جز دختر. و بسیا که با نوشتن ترانه ای به نام «آسترود» به این تأثیر پذیرفتند.

آسترود اوانجلینا واینرت در 29 مارس 1940 در باهیا، برزیل، از پدری آلمانی، فریتز واینرت، استاد زبان، و مادری برزیلی، اوانجلینا واینرت، که او نیز مربی بود، به دنیا آمد.

وقتی آسترود دختر بود، خانواده اش به ریو نقل مکان کردند. در آنجا، در طول سال‌های نوجوانی‌اش، با گروهی از نوازندگان جوان که بعدها در برزیل مشهور شدند، دوست شد، از جمله خواننده نارا لیائو و ترانه‌سرا روبرتو منسکال. او با آقای ژیلبرتو در 19 سالگی و چند ماه بعد ازدواج کردند.

او آواز خواندن را به طور خصوصی با حلقه دوستان موسیقی خود آغاز کرد، که به نام های شناخته شده تری مانند لوئیز بونفا و وینیسیوس د مورائس افزایش یافت. آقا بود مورائس که متن اصلی “دختری از ایپانما” را نوشت، نامش را برگرفته از محله ای ساحلی در ریو بود که او و آقای. جوبیم زنی زیبا را تماشا می کرد که برای قدم زدن در کنار آن سنجاق می کردند.

بعد از اینکه آهنگ به یک موفقیت بزرگ تبدیل شد، Mr. گتز و آقای تیلور، تهیه کننده، خانم را توصیف کرد. ژیلبرتو در مطبوعات به عنوان یک زن خانه دار آنها را کشف کرده بودند – شخصیتی که با توجه به سال هایی که به طور خصوصی با دوستان و همسرش آواز خوانده بود، خشم او را برانگیخت. او در مصاحبه‌ای در وب‌سایت خود گفت: «من نمی‌توانم از این واقعیت که آنها به دروغگویی متوسل شده‌اند ناراحت نباشم.

او همچنین در ازدواج خود دچار تنش شده بود و به زودی رابطه کوتاه و پرخطری را با آقای دکتر آغاز کرد. گتز (او و شوهرش اندکی بعد از هم طلاق گرفتند.) او با آقای. گتز، به عنوان خواننده مهمان. آلبوم زنده حاصل، “Getz Au Go Go” (1964)، تمام پانزده آهنگ را به نمایش گذاشت.

موفقیت آن آلبوم منجر به عقد قرارداد انفرادی با Verve Records، Mr. برچسب گتز آلبوم Astrud Gilberto که در سال 1965 منتشر شد، به تازگی از 40 آلبوم برتر پاپ بیلبورد غافل شد و نامزد دریافت جایزه گرمی در رده خواننده زن شد. او برای سومین آلبوم خود، “به رنگین کمان نگاه کن” (1966)، صدای خود را با همکاری با تنظیم کننده گیل ایوانز، که بیشتر به خاطر کارش با مایلز دیویس شناخته می شود، گسترش داد.

در حالی که موسیقی او با احترام مورد استقبال منتقدان پاپ آمریکایی قرار گرفت، خانم. ژیلبرتو هرگز پاسخی موازی از سوی منتقدان برزیلی که احساس می‌کردند او در حرفه‌اش خوش شانس بوده است، دریافت نکرد. در نتیجه خانم ژیلبرتو، که در اواسط دهه 1960 به آمریکا مهاجرت کرده بود، تنها یک بار در کشور خود اجرا کرد.

(با این وجود، «دختری از ایپانما» به اندازه‌ای در برزیل محبوبیت داشت که در مراسم افتتاحیه بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۱۶ در ریودوژانیرو توسط دانیل جوبیم، نوه آهنگساز اجرا شد، در حالی که مدل ژیزل بوندشن از روی صحنه راه می‌رفت. تماشاگران با هم آواز می خوانند.)

او همچنین از رفتار بد شرکت ضبط خود شکایت کرد. او در سال 1981 به نیویورک تایمز گفت: «مشکلی در جمع‌آوری آنچه از من بود وجود داشت. من اعتباری نداشتم.»

پس از انتشار هشت آلبوم برای Verve، خانم. ژیلبرتو در سال 1971 با لیبل کرید تیلور، CTI Records قرارداد بست و آلبومی را با ساکسیفونیست استنلی تورنتین ضبط کرد.

در دهه 1980، او با جیمز لست ارکستر ضبط کرد و با نوشتن مطالب خود شروع به گسترش دامنه خود کرد. در سال 1996، او با جورج مایکل در آهنگ Desafinado برای آلبوم Red Hot + Rio یک دوئت خواند که سود آن به نفع عوامل مرتبط با ایدز بود. او در سال 2002 آخرین آلبوم خود را با نام “جنگل” منتشر کرد و از اجرای عمومی کناره گیری کرد. شش سال بعد، او جایزه گرمی لاتین را برای یک عمر دستاورد دریافت کرد.

علاوه بر مارسلو ژیلبرتو، پسرش از ازدواج اولش، خانم. از ژیلبرتو پسر دیگری به نام گریگوری لاسورسا از ازدواج دومش با نیکلاس لاسورسا که به طلاق انجامید و دو نوه به یادگار مانده است. هر دو پسرش نوازنده‌هایی هستند که اغلب با او کار می‌کردند. ژائو ژیلبرتو در سال 2019 درگذشت.

در مصاحبه ای که در یادداشت های خطی برای انتشار مجدد “Getz/Gilberto” در سال 1996 گنجانده شده است، خانم. ژیلبرتو از تأثیری که اولین ضبط او در ایالات متحده داشت شگفت زده شد. او گفت: «آمریکایی ها عموماً در مورد سبک کشورهای دیگر خیلی کنجکاو نیستند. اما موسیقی ما موسیقی برزیلی به شکل مدرن بود.

او اضافه کرد که فکر می‌کند زمان‌بندی نیز با پیشرفت آهنگ، درست پس از ترور رئیس‌جمهور جان اف کندی، ارتباطی دارد.

او گفت: «مردم به چیزی عاشقانه نیاز داشتند، چیزی رویایی برای حواس پرتی.»

صوتی تولید شده توسط کیت وینسلت.